Chenin blanc, de herontdekking van een druivenras
Door de opkomst van de wijnen uit de Nieuwe Wereld is de druivensoort chenin blanc weer in de belangstelling geraakt. Maar eigenlijk kent deze druif haar allerpuurste expressie in de Franse Loirestreek. Gedreven wijnbouwers verrichten er wonderen mee. Wij gingen praten en proeven met een Vlaamse specialist terzake.
Jacques Masy werkte voor een multinational van autolakken, toen de passie voor wijn hem ertoe dreef zijn job op te zeggen en een wijnimportzaak te starten. Hij pakte het evenwel anders aan dan anderen. Hij spitste zich toe op één streek, de Loire, en dan nog meer in het bijzonder op één druivensoort, de chenin blanc. Die krijgt bijlange niet zoveel mediabelangstelling als haar collega's, de chardonnay en sauvignon blanc. Volledig ten onrechte, zo vindt Masy.
Velen vroegen zich af of hij met deze zelfgekozen beperking commercieel kon overleven. Maar nu is zijn wijnzaak één van de voorlopers van een trend in de wijnwereld die zich alsmaar verder doorzet: als reactie tegen de groeiende industrialisering van de wijn, zoeken producenten èn consumenten opnieuw naar de pure expressie van de druif en haar "terroir", die unieke combinatie van klimaat, bodem en ligging van de wijngaard die maakt dat een bepaalde wijn echt de typische kenmerken van zijn natuurlijke biotoop krijgt. In tegenstelling tot wijnen, onder meer uit de Nieuwe Wereld, die alsmaar meer op elkaar gaan lijken.
"De chenin blanc is een echte terroirdruif", zegt Masy, "Zij verdraagt geen middelmatig terroir: het is alles of niets. Maar àls het lukt, krijg je een krachtige, expressieve wijn die zijn gelijke niet kent. Zo krachtig dat je een fles dagen mag laten openstaan, zonder dat de wijn verflauwt."
De "zuidelijke chenin blanc" van de Nieuwe Wereld heeft niets te maken met de "noordelijke" die in de Loire wordt geteeld. De eerste - het meest gekend door het grote publiek - leidt veelal tot een makkelijk wegdrinkende, soms zelfs vrij zoeterige wijn. Maar in de Loire worden van dezelfde druif wijnen gemaakt voor gevorderde liefhebbers, met flink wat fijne zuren en edel bitter.
"Het wordt hoog tijd dat we die smaken herwaarderen", zegt Masy daarover, "Alles is vandaag zo eenzijdig afgestemd op het zoete. Maar dat verveelt snel. Een wijn moet boeiend blijven bij elke slok."
De chenin blanc geeft bovendien een breed scala aan wijnen, van schuimwijn, over beendroge witte wijn, tot zacht-droog, halfzoet en heel zoet. De druif is, net zoals de sémillon in Sauternes, gevoelig voor "edele rotting", waardoor de druiven verschrompelen tot suikerrijke rozijnen waarvan men zoete wijn maakt. Maar zelfs dan is er altijd dat levendige zuur zodat de wijn nooit kleverig wordt.
Die hoge natuurlijke aciditeit van de chenin blanc zorgt er ook voor dat de wijnen - zelfs de droge - bijzonder goed kunnen verouderen. Ze winnen daarbij nog aan aromatische complexiteit en fluwelige textuur.
Masy breekt een lans voor authentieke wijnen die verloren dreigen te gaan door de tendens om wijn te maken zoals limonade en pils. Maar zulke wijnen worden alleen gemaakt door gedreven en eigenzinnige wijnbouwers die - wars van de zogenoemde "commerciële smaak" - koppig hun weg blijven gaan.
Het zijn alleen die wijnbouwers die Masy wil vertegenwoordigen. Paradoxaal genoeg zeggen zij allen van zichzelf dat ze geen grote wijnmakers of oenologen zijn: ze laten de natuur het werk doen. Vanuit die filosofie mijden ze alle herbiciden, pesticiden en kunstmeststoffen in de wijngaard, omdat dit de bodem doodt en dus ook de authentieke aroma's en smaken in de wijn. Ze gebruiken alleen autochtone gisten (die zich op de druif bevinden en niet uit een fabriek komen), laten de gisting spontaan op gang komen, en gebruiken geen technologie om wijn te persen, over te pompen of te concentreren. Alles is erop gericht de wijn zacht en natuurlijk te behandelen. Toegevoegde suikers of zuren zijn uit den boze: echtheid en zuiverheid gaan boven alles.
Door de natuurlijke werkwijze in de wijngaard wordt de wijnstok verplicht om zichzelf te verdedigen tegen ziektes, en moet hij diep in de grond op zoek gaan naar de nodige mineralen om te overleven. Die mineralen weerspiegelen zich in de geur en smaak van de wijn. Daarom is er niet één chenin-smaak in de Loire. Er zijn vele verschillende chenin-wijnen, allemaal met hun eigen karakter en expressie, afhankelijk van de bodem waarop de druif gedijt.
www.troca-vn.be
