Geklasseerde wijn
Als u gasten hebt en op zeker wil spelen, zorg er dan voor dat op de wijn die u schenkt, drie magische woorden staan: Grand Cru Classé. Dat maakt altijd indruk. Maar is het terecht?
"Grand Cru" werkt ook al goed, maar die kleine toevoeging "Classé" maakt nog altijd een wereld van verschil: mensen gaan er steevast voor door de knieën. Kreten van bewondering, lovende commentaren, de avond kan niet meer stuk. Een geklasseerde wijn! U voelt mij al komen: ik ben niet onder de indruk van dergelijke vermeldingen. Ze zijn geen garantie dat het om een goede wijn gaat. Wel dat u er een hoge prijs voor betaalt.
Om te beginnen verschilt de waarde van zulke eretitels van streek tot streek. In Saint-Emilion bekronen ze nogal makkelijk: er zijn meer dan 100 Grands Crus, meer dan 50 Grands Crus Classés en 13 Premiers Grands Crus Classés (nog eens onderverdeeld in 2 van de categorie A - Cheval Blanc en Ausone - en 11 van de categorie B). De lijst van Grands Crus wordt elk jaar herzien, de twee andere elke tien jaar. Dat veroorzaakt altijd veel herrie in de streek.
In Haut-Médoc - aan de andere kant van de rivier Gironde - gebeurt zo'n herziening niet. Daar bestaat al sinds 1855 dezelfde lijst van wijnen, geklasseerd als Premier, Deuxième, Troisième, Quatrième en Cinquième Grand Cru Classé, alsof er sindsdien niets veranderd is. Dat is natuurlijk niet zo: er is sindsdien heel wat veranderd. Sommige wijndomeinen zijn hun klassement niet meer waard. Andere zouden een opname in de lijst verdienen. Sociando-Mallet, om er maar een te noemen. De Grand Jury Européen organiseerde ooit in Parijs een bijzonder uitgebreide blinddegustatie van bordeauxwijnen van vier wijnjaren (85, 86, 90, 95). Sociando-Mallet overtroefde als enige niet-geklasseerde wijn uit Haut-Médoc al zijn geklasseerde broeders (Lafite- Rothschild, Haut-Brion en Latour incluis). Zijn wijn uit 1990 kwam er als de allerbeste van de hele degustatie uit (boven Petrus 90).
Ook bij andere gelegenheden werd meermaals bewezen dat niet-geklasseerde wijnen vandaag beter kunnen zijn dan geklasseerde. Mede daarom werd een bijkomende hitparade opgesteld van Crus Bourgeois, Crus Grands Bourgeois (waartoe Sociando-Mallet behoort) en Crus Grands Bourgeois Exceptionnels. Volgt u nog?
In Pessac-Léognan, waar de beste Graves-wijnen vandaan komen, is het weer anders: daar wordt alleen over Cru Classé gesproken. En in Pomerol, toch niet de minste onder de wijnstreken, bestaat niet eens een klassering: de wijnbouwers vinden daar sowieso hun hele streek boven alle andere verheven. De zoete wijnen van Sauternes worden dan weer geklasseerd in Premier Grand Cru Classé (alleen Château d'Yquem), Premier Cru Classé en Deuxième Cru Classé.
Ik heb het nu alleen nog maar over Bordeaux gehad. In de Côte d' Or, het hart van Bourgogne tussen Dijon en Santenay, wordt de titel Grand Cru gereserveerd voor een dertigtal "historische" wijngaarden (waaronder legendarische namen als Le Chambertin, Le Montrachet, Romanée-Conti en Corton-Charlemagne). Daaronder heb je de Premier Cru-wijnen. Die zijn soms beter dan hun grote broers. Wijngaarden die de status van Grand of Premier Cru hebben verworven, worden immers meestal door verschillende wijnboeren bewerkt. De ene doet er alles aan om die status waard te zijn, de andere profiteert ervan om n' importe quoi te maken. Twee wijnen van dezelfde wijngaard kunnen in Bourgogne dus flink van elkaar verschillen (behalve in de prijs, want die blijft meestal dezelfde). In Bourgogne is het vooral van belang een betrouwbare wijnbouwer te vinden. Die kan zelfs van een gemeentewijn (dus zonder Cru-vermelding) iets heerlijks maken.
Minder beroemde wijnstreken wilden natuurlijk niet achterop blijven. In Elzas werd eveneens de titel Grand Cru toegekend aan een aantal wijngaarden. En in Provence werd de term Cru Classé geïntroduceerd.
In andere landen kon men deze Franse begrippen niet gebruiken. Daar ging men verschil en status creëren door termen als "single vineyard" (wanneer de druiven afkomstig zijn van één enkele wijngaard, wat in de Nieuwe Wereld niet gebruikelijk is). Of "block", om een gedeelte van een wijngaard aan te duiden. Bepaalde cuvées kunnen ook lyrische benamingen krijgen: van een (tweede) echtgenote, een overleden voorouder of een pasgeboren kleinkind. (Wat overigens ook in Frankrijk gebeurt.)
Een andere, vooral in Australië gehanteerde term is "bin". Letterlijk betekent dat: vergaarbak of voorraadruimte. In de wijnwereld zou de term slaan op een afdeling in de wijnkelder, bestemd voor flessen van bepaalde druivenrassen en herkomst, of van een bepaalde stijl (met of zonder vatrijping bijvoorbeeld). Ter plaatse heb ik ook al een andere verklaring gehoord: "bin" zou slaan op de grote houten of ijzeren bakken waarin wijnflessen gestockeerd worden vooraleer ze in dozen of kisten verpakt worden. Het woordenboek leerde mij dat er in de Engelse taal ook wel een gekkenhuis mee aangeduid wordt. Reden te meer om de wijn in uw glas te schenken, te proeven, en uw eigen klassement te maken.
