De clash tussen het oude en het nieuwe Bordeaux
Handelaars en journalisten van overal ter wereld kwamen weer samen in Bordeaux om het jongste wijnjaar 2023 te proeven. Maar er groeit onvrede over dit evenement, omdat het georganiseerd wordt door de topdomeinen die Bordeaux opzadelen met een conservatief en duur imago. En dat is nefast voor de kleinere familiale domeinen, die verandering willen.
"Heel onze wijnregio profiteert mee van onze jaarlijkse primeurweek die wereldbekend is", zegt Ronan Laborde, voorzitter van de Union des Grands Crus de Bordeaux (UCGB), de belangenvereniging van de meest prestigieuze wijnkastelen die dit evenement organiseert. Maar die visie wordt niet langer door iedereen gedeeld. Het conservatieve en dure imago van deze kastelen straalt ook af op de kleinere familiale domeinen. En dat speelt hen parten: het maakt Bordeaux niet langer aantrekkelijk voor een nieuwe generatie wijnliefhebbers en sommeliers, waardoor vele van deze domeinen met onverkochte voorraden blijven zitten.
"Wij willen een meer natuurlijke wijnbouw, nieuwe methoden om wijn te maken, nieuwe smaken, hippere etiketten, allemaal zaken die niet met Bordeaux worden geassocieerd", zegt wijnbouwer Jean-Baptiste Duquesne, die de belangenvereniging Bordeaux Pirate heeft opgericht. Die staat voor "des vins qui sortent des sentiers battus", en telt nu een veertigtal leden.
Hij wijst met de vinger naar de topdomeinen, vaak in handen van kapitaalkrachtige investeerders, die de communicatie van Bordeaux domineren, en de nood tot verandering niet zien omdat hun rijke klanten hun wijnen blijven kopen. "Mouton ne change" ("Mouton verandert niet") is letterlijk het devies op het label van Château Mouton-Rothschild, een premier grand cru classé.
Andere belangenverenigingen zijn ook wakker geschoten, zoals de Conseil Interprofessionel des Vins de Bordeaux (CIVB). Haar laatste persbericht laat aan duidelijkheid niets te wensen over: "Een nieuwe generatie breekt met de traditionele regels in Bordeaux".
Voorzitter Allan Sichel, zelf eigenaar van een familiaal wijnbedrijf dat verschillende domeinen exploiteert, moedigt onder meer de aanplant van nieuwe en voorheen onbekende druivenrassen aan: castets, marselan, arinarnoa, vidoc noir en zowaar zelfs de Portugese touriga nacional.
"Bordeaux heeft andere druiven nodig naast de traditionele cabernet sauvignon en merlot", zegt hij, "druiven die beter aangepast zijn aan het veranderende klimaat".
Dat die het smaakprofiel van de klassieke bordeauxwijn kunnen veranderen, vindt hij een commerciële opportuniteit, omdat de nieuwe generatie wijndrinkers naar nieuwe smaken verlangt.
"Er is een reden voor waarom Bordeaux vandaag ondervertegenwoordigd is op wijnkaarten in restaurants: je kan er niemand meer mee verrassen."
De CIVB promoot ook nieuwe praktijken in de wijngaard. Voor de topdomeinen is er voorlopig weinig reden om de klassieke chemische wijnbouw te verlaten: hun rijke doelgroep blijft hun wijnen kopen. Maar andere domeinen, die zich op een jongere doelgroep richten, beseffen dat ze voor een meer natuurvriendelijke aanpak moeten kiezen.
Ook nieuwe wijnmaak- en rijpingsmethoden worden aangekondigd: zachtere extracties van de druiven tijdens de gisting, het gebruik van eigen gisten van de druif in plaats van fabrieksgisten, minder additieven zoals sulfiet, de vervanging van de kleine eikenhouten vaten door grotere foeders, kuipen van cement en amforen van gebakken klei, zodat de wijnen niet meer zo sterk naar hout en vanille smaken.
"Wijnbouwers van de nieuwe generatie streven naar meer soepelheid, fruitigheid, puurheid en fraîcheur in hun wijnen, meer in lijn met wat de eigentijdse wijndrinker verlangt", zegt Allan Sichel, " en dit tegen prijzen die beduidend lager liggen dan wat men van Bordeaux verwacht."
Dat gaat gepaard met vernieuwing in de marketing: meer moderne en creatieve wijnetiketten in plaats van altijd weer die oude gravures van een wijnkasteel. Zelfs de klassieke vorm van de bordeauxfles is niet meer onaantastbaar.
"Bordeaux moet zich heruitvinden", besluit Jean-Baptiste Duquesne van de vereniging Bordeaux Pirate. "A l'abordage!" staat dan ook op haar website: de Franse strijdkreet van piraten die in dit geval het klassieke wijnschip van Bordeaux willen enteren.
Hoe is het wijnjaar 2023?
Kwalitatief is 2023 een goed wijnjaar, vooral dankzij de droogte en een warme en zonnige oogstmaand september. "De klimaatopwarming speelt vandaag in het voordeel van Bordeaux", zegt Thomas Duclos, een van de toonaangevende Bordelese oenologen. "Door de nabijheid van de koele Atlantische Oceaan was het hier vaak moeilijk om de tannines van de druiven (de bitterstoffen in schil en pitten, nvda) mooi rijp te krijgen, waardoor de wijnen wat hard en bitter konden smaken. Door de opwarming is dat probleem haast verdwenen. Al zal die klimaatverandering, zeker op langere termijn, weer andere problemen veroorzaken. Zo was het dit jaar tijdens de oogst soms té warm, waardoor de wijnen aroma's van gekookt fruit riskeren." Kwantitatief valt de oogst kleiner uit dan normaal, omdat de schimmelziekte meeldauw een belangrijk deel van de druivenproductie heeft aangetast (vooral bij de merlotdruif). Er wordt dan ook verwacht dat, in combinatie met de inflatie, de prijzen voor bordeauxwijnen zullen stijgen.
Invoerders:
Topwijnen.be ( Oostvleteren )
Dulst Wijn met Advies ( Blanden )
De Coninck Wine ( Waterloo )
