De grootste wijnfraudeur aller tijden
Een jonge Indonesiër heeft in de Verenigde Staten jarenlang wijnkenners en -verzamelaars bedot. Hij vulde prestigieuze flessen met goedkopere wijn en verkocht ze tegen topprijzen.
Rudy Kurniawan, een jonge Indonesiër die in Los Angeles woonde, stond jarenlang bekend als een grote wijnkenner en wijnverzamelaar, die miljoenen dollars spendeerde aan zeldzame dure bourgognes, waaronder die van zijn favoriete domein Domaine de la Romanée-Conti. Hij bood ook wijnen aan op veilingen, soms in zulke grote aantallen dat hij in zijn eentje het prijspeil op de markt beïnvloedde. Maar een van de Bourgondische wijnbouwers waarvan hij wijnen te koop aanbood, Laurent Ponsot, bracht aan het licht dat de man vervalste wijnen verkocht. Rudy Kurniawan werd veroordeeld tot een celstraf, vorig jaar werd hij uitgewezen.
Rudy Kurniawan had een fabelachtige groeimarkt uitgekozen. In 2000 was de globale wereldwijde omzet van wijnveilingen 92 miljoen dollar, tien jaar later was dit al gestegen tot 478 miljoen dollar. Enkele jaren na 2000, toen de grote groei net begon, dook Kurniawan in deze markt op. Hij stelde zich voor als de telg van een rijke familie met zakelijke belangen in China en Indonesië. Hij ging altijd duur gekleed, was zeer voorkomend en slaagde erin zich binnen te werken in de kringen van rijke wijnliefhebbers in Californië. Hij ging daar door als een groot wijnkenner, en stond bekend om zijn generositeit in het voorzien van tastings en feestjes met prestigieuze wijnen. Al snel werd hij een van de belangrijkste kopers en verkopers van dure bordeaux- en bourgognewijnen van grote jaargangen. Er werden speciale "Kurniawan veilingen" georganiseerd, waarbij opbrengsten van meer dan 20 miljoen dollar werden genoteerd. Kurniawan investeerde in Bourgogne ook in een bedrijf, samen met Etienne de Montille, om Amerikaanse investeerders te helpen wijndomeinen te verwerven. Niemand trok zijn eerlijkheid en expertise in twijfel.
Rudy Kurniawan liep tegen de lamp toen hij in 2008 op een veiling in New York 268 bourgognes aanbood van Domaine Armand Rousseau, Domaine Georges Roumier en Domaine Ponsot. De eigenaar van laatstgenoemd domein was ook aanwezig, hij was speciaal naar New York overgevlogen omdat hij de verkoop van de 97 flessen van zijn domein wilde verhinderen. Hij was er namelijk van overtuigd dat het vervalsingen waren. Eén van de wijnen was immers de grand cru Clos de la Roche van 1929. Dat was onmogelijk: vòòr 1934 had Ponsot deze grand cru niet onder het eigen label gemaakt. Er waren ook 38 flessen van de grand cru Clos Saint-Denis van 1945 tot 1971, wat evenmin kon. Pas in de jaren 1980 was Ponsot begonnen met het maken van Clos Saint-Denis. Met deze informatie slaagde Laurent Ponsot erin het veilinghuis te overtuigen dat er echt wel iets mis was met deze verkoop. Er werd dan ook aangekondigd dat de verkoop van de flessen van Ponsot niet zou doorgaan wegens "onregelmatigheden".
Maar daarmee was voor Laurent Ponsot de kous niet af. Hij wilde uitzoeken waar die vervalste flessen vandaan kwamen. En wie kon hem daarover beter inlichten dan de verkoper zelf, Rudy Kurniawan? Die maakte er zich van af met het antwoord dat hij jaarlijks voor vele miljoenen dollars wijnen kocht en verkocht, en zich niet kon herinneren waar hij deze wijnen van Ponsot had gekocht. Was Kurniawan een slachtoffer van vervalsing, of zelf de dader? Voor Ponsot was het niet duidelijk. In elk geval kreeg hij van Kurniawan nooit een bevredigend antwoord over de herkomst van zijn wijnen.
Ponsot liet het daar niet bij, hij begon eigenhandig een onderzoek dat vier jaar in beslag nam. En hij ontdekte heel wat verdachte zaken die in de richting van Kurniawan wezen. Zo vernam hij van verschillende restaurants in New York dat Kurniawan na tasting dinners altijd de lege flessen van prestigieuze wijnen terugvroeg. Deelnemers aan proeverijen meldden ook dat wijnen die bij Kurniawan waren gekocht, vaak ontgoochelden. Enkele kopers hadden zelfs een rechtszaak tegen hem ingespannen.
De belangrijkste aanwijzing dat Kurniawan een oplichter was, kreeg Ponsot in Bourgogne zelf. Daar ontdekte hij dat Kurniawan grote stocks van oude bourgognes van handelshuizen opkocht, onder meer van Patriarche uit de jaren 1950 en 1960. Die wijnen zijn van een duidelijk lager kwaliteitsniveau dan de domeinwijnen die Kurniawan zelf dronk en verkocht. Waarom kocht hij ze dan in zulke grote hoeveelheden?
Uiteindelijk kwam Ponsot in contact met de FBI, die op basis van klachten van kopers ook al een onderzoek was opgestart. Op 8 maart 2012 werd Kurniawan gearresteerd. In zijn huis troffen de agenten een echt vervalsingsfabriekje aan, met valse labels en kurken van de meest prestigieuze wijnen uit Bourgogne en Bordeaux. Nu werd ook duidelijk wie de man echt was: een inwoner van Jakarta in Indonesië, die politiek asiel had gevraagd in de Verenigde Staten. Dat werd hem evenwel geweigerd, waarna hij illegaal leefde in het land. En de grootste oplichter in de wijngeschiedenis werd.
