Persoonlijkheid
Overal lees je dat een wijn beïnvloed wordt door zijn terroir, die mooie verzamelterm voor alle natuurlijke omgevingsfactoren: klimaat, bodemsamenstelling, waterafvoer, ligging van de wijngaard ten opzichte van zon, wind en regen ...
Ook de rol van de werkzaamheden in de wijngaard wordt benadrukt: de snoei, het wegsnijden van overtollige trossen, het beheer van het gebladerte, het tijdstip van de oogst, de manier van oogsten ...
Het belang van de druivenselectie en de vinificatie komen eveneens aan bod: de temperatuurcontrole tijdens de gisting, de mate van concentratie en extractie, de duur van de rijping, de kwaliteit van de eikenhouten vaten, het menselijk talent ....
Maar er is nòg een factor, waarover je zelden iets leest. Toch heb ik al zo vaak ervaren dat hij sterk bepalend is voor de aard en kwaliteit van de wijn: de persoonlijkheid van de wijnmaker.
Eerst en vooral moet hij (of zij) er één hebben, natuurlijk. Je komt nogal wat onpersoonlijke wijnmakers tegen, zonen van een dominante vader die geen zelfvertrouwen hebben, loonslaafjes van een rijke eigenaar, werknemers met ambtenarenmentaliteit in coöperaties, industriële winemakers in megabedrijven die eigenlijk productiemanager zijn. Vergeet het maar dat je bij hen een wijn zal proeven die je van je sokken blaast. Een doordeweekse wijn zal het zijn, in het beste geval technisch correct, maar zonder ziel of zindering, zonder - jawel - persoonlijkheid.
Het tegenovergestelde profiel voorspelt evenmin iets goeds: de hoog-van-de-toren-blazer. Die ontvangt je met brede gebaren en gespeelde nonchalance, roept verscheidene malen welke investeringen er allemaal gebeurd zijn omdat hij de beste wijn ter wereld wil maken, en heeft het graag over de topscores die zijn wijnen gekregen hebben. Dan weet ik ook waaraan ik mij kan verwachten: aan een "blockbuster"-wijn, breed en volumineus, met veel concentratie, kracht en alcohol.
Verfijning, subtiliteit, nuance? Deze wijnmaker weet niet eens wat die woorden betekenen.
Dan vertrouw ik eerder de bescheiden wijnmaker, die weinig praat maar altijd terzake is, die zich oprecht interesseert voor je mening als je proeft, en die je eerst zijn wijngaard toont omdat alles dààr begint, en niet bij zijn eigen weergaloze talent. Aan alles zie je dat deze persoon betrokken en aandachtig is, rustig en precies. En dat vind je terug in de wijn: zuiver, fijn en evenwichtig.
Ik ken ook de chaoot, het warhoofd. Sympathiek en hartveroverend soms, maar niet in staat zijn kelder proper te houden of een degelijk wijnglas te vinden waaruit je kan proeven. Twee mogelijkheden dienen zich aan: ofwel drink je regelrechte rommel, ofwel de godendrank van een genie. In beide gevallen wijkt de wijn af van alles wat je al geproefd hebt in je leven. Koop van deze wijnmaker nooit een jaargang blindelings, hij is in staat het ene jaar iets subliems af te leveren, en het volgende jaar compleet de mist in te gaan.
Er is ook de flamboyante wijnmaker, de levensgenieter, die honderduit praat over zijn passie en opvallend graag meeproeft. Dat weerspiegelt zich in een expressieve wijn met opstuivende fruitaroma's, mikkend op instant drinkplezier. En dat is zeker niet negatief bedoeld.
Daartegenover staat de noeste werker, de wroeter, die het maken van wijn als een ernstige levenstaak ziet. Zijn wijn is een doorwrocht product, gestructureerd, complex, met aardse aroma's. Een wijn waarop je enige jaren moet wachten vooraleer hij zich ontplooit.
En dan is er de eigenzinnige wijnmaker, de rebel, dwars en tegendraads, die de regels van de appellatie aan zijn laars lapt en nauwelijks bezoekers wil ontvangen. Dit zijn de mannen en vrouwen die cultwijnen maken, die het hart van de echte wijnliefhebber sneller doen kloppen.
Zo de wijnmaker, zo de wijn: ja, zo is het. In de loop der jaren is het een reflex geworden: als ik een wijnmaker ontmoet, vorm ik mijzelf al een beeld van de wijn die ik zal proeven. Het komt meestal uit.
Hoed u vooral voor de patser, de stoefer. Ga meteen weg, je mist niets. Karakterieel is hij niet in staat de wijn te laten schitteren in plaats van zichzelf. Wie arrogant is, kan geen goede wijn maken.
