Jodelen
De naam Tirol roept algauw schrikbeelden van Lederhosen en jodelen op. Dat associeer je dan weer eerder met grote pullen bier dan met verfijnde wijn. Toch heeft de noordelijkste wijnregio van Italië, Alto Adige, besloten om de benaming Südtirol te promoten. In deze streek, die staatkundig tot Italië behoort, wordt immers hoofdzakelijk Duits gesproken. Tot de Eerste Wereldoorlog maakte Südtirol deel uit van Oostenrijk. Toen werden er ook al wijnen gemaakt, die veel bijval kenden bij de adellijke families in Wenen. Maar in 1918 ging het gebied als oorlogsbuit naar Italië. Vandaag is het officieel tweetalig. Maar ruim 70% van de 450.000 inwoners heeft het Duits als moedertaal.
De Südtirolers gaan prat op deze interessante mix van Oostenrijks-Duitse efficiëntie en Italiaans temperament. Dat vertaalt zich in de wijnen: zuiver, precies en rechtlijnig, en tegelijk zuiders vol en rijp. Het klimaat - altijd een belangrijke factor - is tegelijk alpien en mediterraan. De zon schijnt 300 dagen per jaar, overdag kan het zeer warm zijn, 's nachts koelt het sterk af. Zo ontwikkelen de druiven de zuivere precisie van de koelte, samen met de rijpheid van de zon. Voor wijnliefhebbers is dat een aantrekkelijke combinatie.
Een van de domeinen waar je deze Duits-Italiaanse mix volop aantreft, is J. Hofstätter. De wijnmaker heeft een Italiaanse naam: Martin Foradori. Het is zijn moeder die Hofstätter heet. Foradori is de neef van een andere gedreven wijnmaakster in het nabijgelegen Trentino, Elisabetta Foradori. Terwijl de vader van Elisabetta in Trentino bleef, verhuisde de vader van Martin naar Südtirol.
Martin Foradori is een wijnmaker die nauwgezet volgt wat er in zijn natuurlijke omgeving gebeurt. Dat is belangrijk: daar staat zijn grondstof, de druiven. Ik bezocht zijn domein enkele jaren geleden en herinner me dat hij zich zorgen maakte over de klimaatopwarming. Hij wilde absoluut de kenmerkende eigenschap van deze wijnstreek bewaren: volrijpe wijnen die toch veel fraîcheur hebben. Maar jaar na jaar zag hij het suikergehalte in zijn druiven stijgen. Vandaar dat hij nieuwe wijnstokken alsmaar hoger plant, opdat de druiven voldoende koelte en dus zuren zouden hebben.
Ik was toen al positief verrast over de zuiverheid, frisheid en finesse van zijn wijnen, in het bijzonder van zijn pinot noirs. "Hopelijk kunnen we dat zo houden", zei hij toen, verwijzend naar de opwarming van het klimaat. J. Hofstätter werd op dat moment nog niet ingevoerd in België, nu wel (door de firma Vinocucina in Dilbeek). Onlangs herproefde ik de wijnen in recentere jaargangen. De zuivere, precieze stijl is gebleven, maar de alcohol was duidelijker aanwezig.
Martin Foradori had deze evolutie zien aankomen en schrikt er niet voor terug om oplossingen te bedenken die ingaan tegen de gangbare meningen. Zo vertelde hij me dat hij de rendementen in zijn wijngaard wil verhogen. Dat is een taboe, meestal wordt een hoger rendement gelijkgesteld met een verlies aan kwaliteit. Maar hij merkte dat zijn druiven jaar na jaar steeds sneller suikers ontwikkelen. Bijgevolg zijn ze reeds suikerrijp vooraleer de aroma's en tannines hun optimale rijpheid bereikt hebben. Door de wijnstok wat meer te laten produceren, wil hij de ontwikkeling van de suikers vertragen en daardoor beide stadia van rijpheid weer doen samenvallen.
Foradori heeft een visie en hij heeft talent. Daar moeten mooie wijnen uit voortkomen. Zeker omdat hij stokken van pinot noir bezit in een van de beste microklimaten van Südtirol: Mazon. Een collega van hem, al even talentrijk, teelt daar ook pinot noir. Zijn naam is Italiaans, Gottardi, maar op zijn flessen vermeldt hij "blauburgunder", een van de Duitse benamingen voor pinot noir. Voor dit bijzondere terroir gebruikt hij dan weer de Italiaanse naam: Mazzon (met dubbele z). Deze Duits-Italiaanse mix maakt van Südtirol een unieke en boeiende wijnstreek. Er wordt niet gejodeld tijdens het proeven.
