Fout
Een grote bordeauxwijn bestel ik zelden in een restaurant. Meestal zijn ze te duur en te jong. Maar toch overkwam het mij. Mijn oog viel op Les Carmes Haut-Brion 2002, uit Pessac-Léognan. Die jaargang is geen hoogvlieger. Maar de prijs was redelijk, en de wijn had al een zevental jaren kunnen rijpen. Bovendien had Les Carmes Haut-Brion mij aangenaam verrast tijdens een legendarische degustatie in Parijs, waar ik de 50 "grootste bordeauxwijnen" uit 2005 kon proeven. Dat is natuurlijk een topjaar. Maar het interesseerde mij om na te gaan wat zo'n kasteel er dan van terecht brengt in een minder gereputeerde jaargang.
Les Carmes Haut-Brion is nog altijd een familiaal domein, de wijngaard is amper
5 hectare groot. Niet voor niets ontleent het een deel van zijn naam aan de wereldberoemde premier grand cru classé Haut-Brion: die ligt er vlakbij.
Bordeauxkenners als Robert Parker vinden dat Les Carmes Haut-Brion de kwaliteit van Haut-Brion benadert, omdat het terroir zo gelijkaardig is.
Maar toen de fles mij werd gepresenteerd, verontrustte het alcoholpercentage mij: 13,5 %. Hoe had men dit kunnen bereiken in een Atlantisch klimaat als dat van Bordeaux, in een jaargang waarin de zon niet bepaald uitbundig geschenen heeft?
Zon is nodig opdat de druif suikers ontwikkelt, die vervolgens door de gisting omgezet worden in alcohol. In het zonovergoten 2005 had Les Carmes Haut-Brion 13,5 % bereikt. Hoe hadden diezelfde druiven evenveel suikers verzameld in 2002?
Het vermoeden rijst dan dat aan deze wijn is "gewerkt". Het eerste waaraan je denkt,
is chaptalisering: het toevoegen van suiker tijdens de gisting. Maar ook een andere gedachte schoot mij door het hoofd: men versnijdt wel eens wijnen uit koelere streken of jaren met alcoholrijkere wijnen uit warmere gebieden. Niet dat ik dit respectabele kasteel daarvan verdacht. Maar je staat van niets meer versteld in de wijnbusiness. Er is al meer dan één wijnschandaal uitgelekt in gereputeerde streken. Met wijn valt veel geld te verdienen. Dat is nog altijd een sterke motivator om te liegen en te bedriegen. Ach, misschien had ik deze fles op basis van het alcoholpercentage moeten weigeren. Maar hoe gaat dat in een restaurant? Je hebt enkele seconden om te beslissen. En mijn nieuwsgierigheid haalde het van mijn achterdocht.
Toen de wijn in mijn glas werd geschonken, wist ik meteen dat er iets grondig fout zat: de kleur was somber, vlak, doods, haast zwart. Niet bepaald wat je van een fijne bordeauxwijn verwacht, zeker niet uit Pessac-Léognan. Kurk had hij niet. Maar de eerste slok vervulde mij zodanig met afschuw dat ik hem onmogelijk nog verder kon drinken. De smaak was vuil en grof.
De eigenaars van het restaurant reageerden professioneel: ze namen de wijn terug en rekenden hem niet aan. Maar hoe kon Les Carmes Haut-Brion zo slecht zijn?
Er kan veel fout gaan met een wijn. Zelfs het meest gereputeerde domein kan in één bepaald jaar een mislukking afleveren. Je weet nooit exact wat er is gebeurd. De vader die altijd de wijn maakte, werd ziek. Of is overleden. Vader en zoon maakten ruzie en daardoor draaide de hele vinificatie in de soep. Het domein werd net dat jaar verkocht. De koelinstallatie viel uit. Een bacterie had zich in de wijnkelder genesteld.
Gaat men een mislukte wijn dan weghouden van de markt? Natuurlijk niet. Men gaat hem op de markt brengen, omdat men erop rekent dat mensen hem toch zullen kopen omwille van de naam. Nu vond ik geen enkele indicatie in mijn stapel wijnliteratuur en -notities dat zoiets met Les Carmes Haut-Brion zou gebeurd zijn in 2002. Maar zelfs als een wijn perfect van het wijndomein komt, dan nog weet je niet in welke omstandigheden hij vervoerd en bewaard wordt. Er is ook fraude mogelijk, waarbij een beroemd etiket wordt gekleefd op een fles met een andere inhoud.
Eigenlijk is elke fles wijn die je koopt, een berekende gok. Deze keer hadden we verloren, het restaurant en ik.
