Ontmoeting met Hubert de Boüard van Château Angélus
De Belgen en Saint-Emilion hebben altijd van elkaar gehouden
Sinds 1921 bezit de familie de Boüard een van de befaamdste wijnkastelen van Saint-Emilion: Château Angélus. Ik ontmoette Hubert de Boüard tijdens een bezoek aan zijn trouwste markt: België.
Ons land is altijd een trouwe afnemer geweest van de wijnen van Saint-Emilion. Maar sinds ook nieuwe en grotere markten geïnteresseerd zijn, krijgen wij merkelijk minder bezoek van de eigenaars van Franse wijnkastelen. Hubert de Boüard is daarop een uitzondering: hoewel Château Angélus wereldberoemd is, komt hij geregeld naar België. "Je eet hier goed", lacht hij, "En de Belgen kennen veel van wijn."
Ik vertel hem dat de Belgen vaak ook geïnteresseerd zijn in de mens achter de wijn. Dat vindt de Boüard zeer terecht: "Zonder de menselijke factor kan er geen sprake zijn van een grote wijn. De mens maakt als het ware deel uit van een terroir. Ikzelf ben geboren in Saint-Emilion, in 1956, in het huis van mijn grootvader. Hij kocht Angélus in 1921, maar mijn familie bezit al wijngaarden in Saint-Emilion sinds 1782. Ik ben de zevende generatie, opgegroeid tussen de wijngaarden, en ik heb oenologie gestudeerd in Bordeaux. Ik kreeg er les van grote oenologen als Peynaud en Ribéreau-Gayon. Na mijn studies heb ik wat gereisd, en in het begin van de jaren tachtig keerde ik terug naar Angélus, waar ik in 1985 de leiding nam. Ik werd ook verantwoordelijk voor het maken van de wijn, mijn vriend Michel Rolland was mijn klankbord. Ik heb het domein gemoderniseerd, maar tegelijk de familiale traditie gerespecteerd. Mijn ambitie was groot: ik wilde met Angélus, die een "grand cru classé" was, de status van "premier grand cru classé" bereiken. Dat lukte in 1996. Nadien besloot ik om ook eigen projecten op te starten. Ik had intussen immers een eigen gezin, met vier kinderen, en ik wilde aan hun toekomst denken. Zo heb ik een domein van 20 hectare gekocht in Lalande de Pomerol, waarvan ik de wijn "La Fleur de Boüard" heb genoemd. Daarnaast kocht ik, samen met mijn vriend Dominique Hébrard (voormalig mede-eigenaar van Cheval Blanc, nvdr), het Château de Francs in de minder bekende appellatie Côtes de Francs. En ik werd consulent-wijnmaker voor verschillende andere domeinen, waaronder de Fieuzal, Clos des Jacobins en Pichon Longueville Comtesse de Lalande. Ik word nu zelfs gevraagd in Spanje en Libanon. Maar tegelijk blijf ik Angélus beheren, en er de wijn maken."
Ik vraag hem waar die merkwaardige Duitse Umlaut vandaan komt in de naam van een Franse familie.
"Een historicus in onze familie heeft dat onderzocht. De eerste sporen vond hij in de Middeleeuwen. Daar bleek, ten zuiden van Parijs, een woud te bestaan dat "Boüard" heette, waarin nog altijd eikenbomen staan waarvan wijnwaten worden gemaakt. Mijn volledige naam is trouwens de Boüard de Laforest, en "forêt" is zoals u weet het Franse woord voor "woud". Mijn verste voorouders waren ongetwijfeld een Germaanse familie die zich in Frankrijk kwam vestigen, want het trema komt niet voor in de Franse taal. Let wel: onze naam wordt uitgesproken alsof er geen Umlaut is. Mijn voorouders zijn vervolgens verhuisd naar Bordeaux, toen dit nog Engels grondgebied was. De toenmalige koning van Frankrijk wilde de Engelsen buiten. Mijn familie schijnt zich in de oorlog onderscheiden te hebben, waarna ze in de adelstand werd verheven."
Men zegt wel eens dat Bordeaux in de greep is geraakt van business en marketing, en geen authentieke wijncultuur meer heeft. Wat denkt een echte Bordelees als Hubert de Boüard daarvan?
"Er is een groot verschil tussen de linker- en rechteroever in Bordeaux. Bij ons in Saint-Emilion is de wijncultuur traditioneler en emotioneler, zoals in Bourgogne. De domeinen zijn minder groot dan in Médoc, en ze zijn nog grotendeels in familiale handen. We worden niet voor niets wel eens het Bourgogne van Bordeaux genoemd."
Toch heeft Hubert de Boüard mij ooit zelf gezegd dat Bordeaux een fout maakte door steeds meer kleur, concentratie en extractie na te jagen, in de hoop daarmee de Amerikaanse wijncritici te plezieren.
"Ik blijf achter die uitspraak staan, wij hebben op een bepaald ogenblik onze eigenheid, onze finesse en elegantie, uit het oog verloren. We hadden ook geïnvesteerd in nieuwe technologie die we misschien nog niet goed gebruikten. Sinds zes à zeven jaar is er een kentering, zonder daarom alle nieuwe methoden overboord te gooien. We willen nog altijd rijpere druiven dan vroeger, en voldoende materie en densiteit in onze wijnen. Maar de harmonie, de finesse en de fraîcheur krijgen opnieuw de nodige aandacht. In Saint-Emilion was 1998 het jaar van de ommekeer."
Bordeaux wordt ook vaak te conversatief genoemd: is daar iets van?
"In bepaalde domeinen is daar zeker sprake van. We zijn de grootste wijnregio ter wereld, waarschijnlijk ook de meest beroemde, en daardoor denken sommigen dat ze niet hoeven te evolueren. Dat is een vergissing. Ikzelf sta open voor vernieuwing, en ik ben heel nieuwsgierig naar wat er elders in de wijnwereld gebeurt. Je kan vandaag niet meer blijven zitten op je domein en alleen je eigen wijn drinken. De tijd dat de hele wereld naar Bordeaux kwam, en dat wij geen moeite moesten doen om naar de wereld toe te gaan, die tijd is definitief voorbij."
Bordeaux wordt toch zelden geassocieerd met de jongere generatie, eerder met een ouder en bezadigd bourgeoispubliek?
"Tja, onze prijzen zijn natuurlijk van die aard dat je eerst wat geld moet verdiend hebben alvorens onze wijnen te kunnen kopen. Automatisch ben je dan al wat ouder. Maar het doet mij als Bordelees pijn als men zegt dat we alleen een streek van dure grands crus zijn. Dat is pertinent onwaar, we hebben wijnen in andere prijsklassen die zeer goed zijn, alleen worden ze minder onder de aandacht gebracht."
Wat zou Hubert de Boüard zeggen tegen iemand die vindt dat de prijzen voor de Bordelese topwijnen decadent zijn geworden?
"Ik zou hem zeggen dat hij er niet noodzakelijk veel van moet kopen. Je kan één topfles kopen, in plaats van meerdere die goedkoper zijn. Want er is altijd wel een speciale gelegenheid waarop je een speciale wijn wil drinken. Geef toe: een grote wijn verschaft een zodanig groot genot dat het jammer zou zijn om daaraan voorbij te gaan in ons korte leven. Maar het is waar: vroeger vertegenwoordigden onze producten een droom, vandaag zijn het internationale luxemerken geworden. En overal ter wereld bevinden zich kopers die er om het even welke prijs voor over hebben. Tegen die wet van vraag en aanbod kan je weinig beginnen. Maar kijk, ikzelf maak in Lalande de Pomerol en in Côtes de Francs wijnen tegen een betaalbare prijs. En ik ben vandaag in België, terwijl er veel grotere markten zijn waar ik mijn wijnen kan verkopen."
Enkele jaargangen van Angélus.
2006 - Een van de weinige geslaagde bordeauxwijnen in dit moeilijke jaar, hoewel de aromatische expressie (nog?) wat achterblijft. Hubert de Boüard stond voor een uitzonderlijk probleem: de pitten waren rijp, maar de schillen niet. Hij moest heel voorzichtig te werk gaan om geen onrijpe bitterheid te extraheren.
2004 - Onderschat jaar in Bordeaux. Evenwichtige en homogene wijn, met mooie fijne tannines en tintelend fruit.
2003 - In dit hete jaar gebruikte Hubert de Boüard 56% cabernet franc, om de fraîcheur te behouden. Desondanks blijft dit de meest "exotische" wijn van allemaal: zwoel, alcoholrijk, met impressies van Oosterse kruiden.
2001 - Schitterende wijn, voor velen (en ook voor mij) zelfs beter dan 2000. Heeft kracht en finesse tegelijk, de zeldzame combinatie waar de echte liefhebber naar op zoek is.
2000 – Massief, rijk, haast opulent. Zal de liefhebber van brede, krachtige wijnen zeker bekoren.
1995 - Fluwelige, complexe wijn met grote lengte, eveneens krachtig en elegant tegelijk, met reeds mooi versmolten tannines. Een nieuw voorbeeld van een prachtige jaargang.
