Tips voor een sprankelend weekend in Champagne
Wat je vooraf moet weten
- Champagne ligt maar 250 km ten zuiden van Brussel. Het klimaat is dus gelijkaardig aan het onze. Het kan er in de herfst koud en druilerig zijn. Voorzie dus een regenjas en een trui. Iets warms zal je sowieso nodig hebben als je de diepe krijtkelders bezoekt.
- Champagne is een streek van traditie en prestige. Zeker de grote champagnehuizen ontvangen je met stijl, en verwachten ook enige stijl van hun bezoekers. Das en vest zijn nu ook weer niet nodig, maar met een versleten jeans en een loshangend hemd val je toch uit de toon.
- Het kan verrassend klinken voor zo'n wereldberoemde streek, maar het is niet zo makkelijk om in Champagne goed te eten en fraai te logeren. Heel wat hotels zijn oud en/of ouderwets. De klassieke Franse keuken viert hier nog hoogtij, met alle slordigheden die daarbij horen. Van vernieuwing en creativiteit is geen sprake, op enkele uitzonderingen na.
Wat je zeker moet doen
- Je gaat best met de auto. Niet alleen omdat Champagne maar drie uur rijden verwijderd ligt van Brussel, maar vooral omdat je dan champagne kan meebrengen. Zorg voor voldoende lege ruimte in je koffer.
- Blijf minimum twee nachten. De ene dag heen, en de andere weer terug, is alleen interessant als je gaat om champagne te kopen (en als je op voorhand weet welke). In dat geval kan je eigenlijk ook dezelfde dag heen en terug.
- Maak op voorhand afspraken met de champagnedomeinen. Het is niet altijd noodzakelijk, maar het wordt op prijs gesteld. En je riskeert dan niet voor een gesloten deur te staan.
- Reserveer op voorhand hotel en restaurants. Ze zijn echt niet zo dik gezaaid. En ze kunnen nogal ver van elkaar liggen. Indien één hotel of restaurant volzet is, bevindt het volgende zich niet noodzakelijk op wandelafstand.
- Vraag bij het proeven van de champagnes "un crachoir", een recipiënt om de champagne terug uit te spuwen. Niemand zal je dat kwalijk nemen, het geeft integendeel een professionele en verantwoordelijke indruk. Wie al van 's voormiddags begint champagne te drinken, houdt het niet uit tot 's avonds. Bovendien is de Franse politie aanwezig op de wegen in deze streek.
Hoe wordt champagne gemaakt?
Naar Champagne ga je niet zonder enige basiskennis van hoe champagne wordt gemaakt.
- Champagne begint als witte wijn. In de grote champagnehuizen wordt witte wijn van het laatste oogstjaar gemengd met "vins de réserve" van vroegere oogstjaren.
- Deze wijn ondergaat door de toevoeging van suiker en gist een tweede gisting in de fles. Het koolzuur dat daarbij vrijkomt, blijft in de fles gevangen (vandaar de bubbels).
- De fles blijft een tijdlang op een koele plaats liggen (bijvoorbeeld een krijtkelder). De wettelijke minimumperiode is 15 maanden.
- Tijdens die periode wordt de fles langzaam gedraaid ("remuage", vandaag meestal machinaal), zodat het bezinksel naar de flessenhals wordt gedreven.
- De bezinkselprop wordt bevroren en verwijderd ("dégorgement").
- Dan wordt nog een likeurachtig mengsel toegevoegd die de graad van zoetheid van de champagne bepaalt ("dosage"), en krijgt de champagne zijn karakteristieke kurk met ijzeren beugel ("muselet").
- De klassieke druivenmengeling voor champagne is pinot meunier, pinot noir en chardonnay. Er zijn ook champagnes van alleen chardonnay ("blanc de blancs"), en champagnes van alleen de blauwe pinotdruiven ("blanc de noirs"). Rosé chamapagne wordt gemaakt door rode en witte wijn te mengen (in Champagne is dat toegestaan), of door eerst een stille roséwijn te maken.
Een snelle wegwijzer doorheen de streek
Champagne is onderverdeeld in 3 grote subregio's.
- De eerste regio die je tegenkomt als je vanuit België Champagne binnenrijdt, is "la Montagne de Reims", een hoge beboste berg die hoofdzakelijk met blauwe druiven is beplant (pinot noir en pinot meunier). Die leiden tot champagnes met structuur en karakter. In de stad Reims zijn vele prestigieuze champagnehuizen gevestigd: Krug, G.H. Mumm, Lanson, Louis Roederer, Veuve Clicquot Ponsardin, Piper-Heidsieck/Charles Heidsieck, Taittinger, Vranken-Pommery, Ruinart, Henriot, enz.
- De tweede regio - "La Vallée de la Marne" - is een opeenvolging van wijngaarden op de zuidelijk gerichte hellingen van de rivier Marne. Door deze zuidelijke expositie krijg je vooral champagnes met een volle, ronde, rijpe stijl. De belangrijkste stad is Epernay, kleiner dan Reims, maar niettemin de hoofdstad van Champagne. Uiteraard vind je hier eveneens grote champagnehuizen, zoals Moët & Chandon, Perrier-Jouët, de Venoge, Pol Roger, Mercier en de Castellane.
- De meest zuidelijke regio is "la Côte des Blancs", zo genoemd omdat de chardonnay hier koning is, wat leidt tot elegante en verfijnde champagnes. Hier kom je in befaamde champagnedorpen zoals Avize, Oger, Le Mesnil, Cramant en Vertus, waar vele wijngaarden liggen die de status van "grand cru" hebben (onder meer de befaamde "Clos du Mesnil", de wijngaard van een van de duurste champagnes ter wereld).
- Verder zuidelijk liggen nog twee subregio's, "Côte de Sézanne" en "Côte des Bar", waar vaak goede champagnes gemaakt worden tegen lagere prijzen. Houd er echter rekening mee dat de "Côte des Bar" ruim 100 kilometer verwijderd ligt van de "Côte des Blancs".
- Als je domeinen wil bezoeken, kijk je best vooraf op een kaart na waar ze gelegen zijn. Zo kan je een logische route uitstippelen, waardoor je vermijdt voortdurend van de ene naar de andere subregio te moeten rijden. De afstand tussen Reims en het einde van de Côte des Blancs is weliswaar slechts 50 kilometer, maar op de kleine wegen in Champagne ben je snel een uur reistijd kwijt.
Interessante champagnehuizen
- De grote champagnehuizen (zie de namen hierboven) hebben niet noodzakelijk de beste champagnes, maar het loont de moeite om ze te bezoeken omdat ze over de meest spectaculaire krijtkelders beschikken. De rondleidingen zijn gemaakt op maat van toeristen, maar een wandeling doorheen deze kelders onder de straten van Reims of Epernay is altijd een belevenis.
- Bij Laurent-Perrier ben je als Belg welkom, want ons land is zeer belangrijk voor dit huis. In de gangen hangt trouwens een foto van koning Boudewijn die hier blijkbaar op bezoek was. (32 avenue de Champagne, Tours-sur-Marne, tel. +33 3 26 58 91 22, www.laurent-perrier.fr).
- De eigenares van Duval-Leroy is een Belgische. De champagnes - in België zeer bekend - zijn van goede kwaliteit (69 avenue de Bammental, Vertus, tel. +33 3 26 52 10 75, www.duval-leroy.com).
- Monique Fourny, eigenares van het kleine domein Veuve Fourny, is eveneens van Belgische afkomst. Haar zonen hebben nu de leiding in handen. De champagnes zijn uitstekend, en worden merkwaardig genoeg niet ingevoerd in ons land. (rue du Mesnil, Vertus, tel. +33 3 26 52 16 30, www.champagne-veuve-fourny.com).
- Andere kleinere champagnehuizen waar zeer goede champagnes worden gemaakt: Egly-Ouriet ( 9-15 rue de Trépail, Ambonnay, tel. +33 3 26 57 00 70), Tarlant (Oeuilly, tel. +33 3 26 58 30 60, www.tarlant.com), Larmandier-Bernier (43 rue du 28-Août, Vertus, tel. +33 3 26 52 13 24, www.larmandier.com), Fallet-Prévostat (56 rue Pasteur, Avize, tel. +33 3 26 57 51 97), Jacquesson (68 rue du Colonel Fabien, Dizy, tel. +33 3 26 55 68 11, www.champagnejacquesson.com), Deutz (16 rue Jeanson, Aÿ,tel. +33 3 26 56 94 00,www.champagne-deutz.com), Billecart-Salmon (40 rue Carnot, Mareuil-sur-Aÿ, tel. +33 3 26 52 60 22, www.champagne-billecart.fr), Bollinger (20 blvd. du Maréchal de Lattre de Tassigny, Aÿ, tel. +33 3 26 53 33 66, www.champagne-bollinger.fr).
Waar logeren?
- Eén centraal gelegen hotel is ideaal als uitvalsbasis om de drie belangrijkste regio's van Champagne te verkennen. Een aanrader is Le Clos Raymi in Epernay (3 rue Joseph de Venoge, tel. +33 3 26 51 00 58, www.closraymi-hotel.com). De uitbaatster is de schoonmoeder van een van de beste champagnemakers, Anselme Selosse. Je kan ook op een champagnedomein logeren, zoals bij Tarlant in Oeuilly, 15 km. ten westen van Epernay (tel. +33 3 26 58 30 60, www.tarlant.com).
- Voor wie luxe wil: Château Les Crayères in Reims (64 blvd. Henry Vasnier, tel. +33 26 24 90 00, www.lescrayeres.com) en L'Assiette Champenoise in Tinqueux, vlakbij Reims (40 av. Paul Vaillant-Couturier, tel. +33 3 26 84 64 64, www.assiettechampenoise.com). Beide hotels hebben een uitstekend restaurant met een van de weinige actuele en creatieve keukens in Champagne (maar wel duur).
Waar eten?
- In de twee belangrijkste steden, Reims en Epernay, is het aangeraden de "gastronomische" restaurants te vermijden: zowel het interieur als de keuken zijn vaak ouderwets of minstens voorbijgestreefd (op twee dure uitzonderingen na, reeds vermeld bij de hotels).
- In Reims kies je best voor een brasserie waar je goed eet tegen schappelijke prijzen, zoals Brasserie Flo, ingericht in Art Deco-stijl (96 place Drouet d'Erlon, tel. +33 3 26 91 40 50, www.floreims.com) of Le Boulingrin (48 rue de Mars, tel. +33 3 26 40 96 22, www.boulingrin.fr).
- In Epernay zit je altijd goed bij La Table Kobus (3 rue Dr. Rousseau, Epernay, tel. +33 3 26 51 53 53, www.latablekobus.com).
- Even buiten Reims is er een gezellige auberge waar je lekker eet: Le Relais de Sillery (3 rue de la Gare, Sillery, tel. +33 3 26 49 10 11, www.relaisdesillery.fr).
