Waarom zijn er zo weinig zwarte wijnmakers?
De wijncultuur is altijd een overwegend blanke aangelegenheid geweest, en daar zijn een aantal redenen voor.
In de eerste plaats heeft de wijnstok een gematigd mediterraan klimaat nodig. De gebieden waar traditioneel een zwarte bevolking leeft, zijn te warm voor wijnbouw.
Daarnaast kan een wijncultuur pas ontstaan in landen met economische welvaart. Wijnbouw vergt immers grote investeringen. Een koopkrachtige bevolking is noodzakelijk als afzetmarkt. Transportmiddelen zijn nodig om wijnen naar andere landen te vervoeren. Het is dus niet verwonderlijk dat een wijncultuur altijd tot bloei kwam in landen die wereldmachten waren, landen met een blanke bevolking.
Zuid-Afrika is een uitzondering. Daar heeft altijd overwegend een zwarte bevolking geleefd, en heerst er toch een mediterraan klimaat, althans in de Kaapprovincie waar de meeste wijngaarden liggen.
Het land kent ook al geruime tijd voldoende economische welvaart. Maar zij kwam voornamelijk de blanke, uit Europa geëmigreerde bevolking ten goede.
Deze kolonisten brachten de wijncultuur van het Oude Continent mee, en maakten al in 1695 de eerste Zuid-Afrikaanse wijnen. Door erfenis bleven de wijndomeinen vervolgens in de familie, tot vandaag toe. Maar in de wijngaarden hebben altijd wel (goedkope) zwarte arbeiders gewerkt. Daardoor is er bij een deel van de zwarte bevolking ervaring en vertrouwdheid gegroeid met wijn. Want voor goede wijn is het werk in de wijngaarden essentieel.
Ten gevolge van het apartheidsregime, en de economische boycot vanuit Europa en Amerika, kwam de wijnbouw in Zuid-Afrika nooit echt van de grond. Daar was internationale export voor nodig. Pas in het begin van de jaren 1990, toen de apartheid werd afgeschaft, begon de wereldvraag naar Zuid-Afrikaanse wijnen te stijgen, en dus ook de nood aan wijnmakers.
Onder invloed van Nelson Mandela werd de filosofie van "black empowerment" ontwikkeld. De kerngedachte daarachter is dat de zwarte bevolking niet wordt geholpen door haar zomaar land of geld te geven, maar door dit te koppelen aan opleiding. En zeker in de wijnsector is technische kennis onontbeerlijk.
Zo ontsnapte Zuid-Afrika aan het schrikbeeld van gedwongen onteigeningen zoals in buurland Zimbabwe. De blanken mochten hun wijndomeinen behouden maar moesten zwarten meer aan bod laten komen. De zwarte regering en de blanke wijnindustrie richtten samen de South African Wine Industry Trust op, die de vorming en participatie van zwarten in deze Zuid-Afrikaanse groeimarkt moest bevorderen.
Het resultaat daarvan is een historisch feit in de wijngeschiedenis: het aantreden van een eerste generatie zwarte wijnmakers.
De Vlaamse invoerder Rouseu, gespecialiseerd in Zuid-Afrika, steunt de opleiding van zwarte wijnmakers en voert een aantal van hun wijnen in: rouseu.be
Invoerders:Rouseu Wijnen & Likeuren ( Sint-Martens-Latem )
